Actualiteit over BruutTAAL nu op Facebook

Omdat het wat gemakkelijker communiceert vind je vanaf nu nieuws op de facebookpagina BruutTAAL.
Het is een openbare groep, dus iedereen kan er terecht. BruutTAALscholen krijgen natuurlijk de belangrijke updates nog steeds in de mail.

2019-2020

Zo langzamerhand wordt BruutTAAL een serieuze zaak. Toen ik begon in 2007 zei mijn 'coach' vakdidacticus Hans Goosen (van pratenoverromanfragmenten.nl): "Als je uiteindelijk 5 scholen krijgt mag je in je handjes klappen. Voor veel leraren ben je veel te extreem."

Wat cijfers

Daar heeft Hans lang gelijk in gehad, tot 2016 waren het 5 (af en toe wisselende) scholen, maar sinds een jaar of twee zit de groei er prima in en komend jaar zijn we al met 19 Nederlandse scholen, 1 Vlaamse en 5 internationale scholen (Van Kiev tot Kaapstad). Extremen worden steeds normaler, niet alleen meteorologisch.
Het gaat vooral om havo/vwo-scholen, ook echt de doelgroep, maar een aantal scholengemeenschappen gebruikt BruutTAAL ook op vmbo-t.

Met welke devices werken BruutTAALscholen?

Gelukkig regelen scholen steeds vaker dat hun leraren de apparaten van hun leerlingen kunnen managen. Schermen leiden af, hoe je het ook wendt of keert. Een leraar moet de mogelijkheid hebben om leerlingschermen te monitoren en kinderen te helpen met concentratie en focus. Een schoolleider die wel investeert in devices, maar niet in managementsoftware zadelt zijn team op met wezenlijke problemen.

Login bij Kwizl

De digitale leeromgeving van BruutTAAL, Kwizl, maakt het inloggen simpel; leerlingen hoeven geen wachtwoord te onthouden. Ze drukken op de knop (Entree, Office 365 of Google) en zijn binnen in hun eigen account. Bijna de helft van de scholen werkt met Entree. Deze login brengt gemak met zich mee: iedere verandering in de schooladministratie (een leerling verandert bijvoorbeeld van klas) wordt meteen overgenomen in de administratie van Kwizl. Voorwaarde is wel een vlekkeloos werkende schooladministratie.

Nieuw: overzicht

Op veler verzoek zijn er nu voorbeeldleerplannen, ingedeeld op klas en niveau. Via deze link kom je bijvoorbeeld uit bij de havo klas 1, via de navigatiebanner rechts (op een mobiel onderaan de pagina) klik je door naar de andere.

Werkdrukverlaging

In mei kreeg Kwizl een nieuwe functionaliteit en van de programmeur hoor ik dat er meteen veel gebruik van is gemaakt: Paarsgewijs vergelijken. HIER lees je er meer over.

Nieuw materiaal

• Het afgelopen halfjaar zijn natuurlijk de examens van 2018 toegevoegd aan Kwizl, voor 2020 staan die van 2019 er ook weer allemaal in, gemetadateerd en wel, zodat je leerlingen en jij echt wat hebben aan de resultaten.
• Lesmateriaal Het coöperatief gesprek, een vorm die leerlingen samen laat werken en denken. Ieder groepslid krijgt spreektijd om tot een gezamenlijke afweging te komen. Misschien wat minder sexy dan het debat, maar zeker in deze polariserende tijden een stuk productiever.
• Acteur, dichter, schrijver, muzikant Akwasi verleende toestemming voor lesmateriaal met zijn poëzie.
• Voor mavo's is de opdracht Thriller toegevoegd, een voorbereiding op Mijn tekst 2.
• De creatiefschrijvenopdracht Verhaaltijd is bedoeld voor V5-6  (eventueel H5). Leerlingen leren werken met flashbacks en prospectieve verhaalelementen naar aanleiding van een serie lugubere bomaanslagen in Duitsland.
• De Passieve zin heeft een eigen pagina gekregen, met aanwijzingen voor het nuttige gebruik hiervan (sabotagehulpwerkwoord)
• In Kwizl is veel nieuw Poëziemateriaal toegevoegd.
• Bea Ros heeft weer nieuw lesmateriaal bij jeugdboeken, inclusief lange leesfragmenten toegevoegd. (Tegenwoordig heet iedereen sorry - Bart Moeyaert; Het ongemakkelijke dagboek van Henr K. Larsen - Susin Nielsen)

Inmiddels hebben alle nieuwe scholen hun nieuwe login voor BruutTAAL toegestuurd gekregen. Heb je deze zelf nog niet, informeer dan bij je sectieleider.
Voor leerlingen en leraren die vorig jaar al met BruutTAAL werkten: je login is niet veranderd.

De tijdelijke login (met EXA) komt vanaf vandaag te vervallen.

Nog een fijne vakantie en tot ziens (bijvoorbeeld op HSN 2019 in Zwolle)

De beste wensen

2019 begint, tijd voor een update.

Jeugdliteratuur

Sinds een jaar of vijf werk ik fulltime op een havo, terwijl ik daarvoor 10 jaar uitsluitend vwo-klassen had. Wat me steeds duidelijker wordt: leerlingen zijn op 4 (en velen ook op 5) havo nog niet toe aan volwassenenliteratuur. Dit jaar heb ik twee leerlingen op 4 havo die nu nog 14 zijn (klas overgeslagen op de basisschool), maar gemiddeld beginnen ze als 15-jarige aan de bovenbouw en doen ze examen als 17-jarige. Emotioneel moet er nog veel gebeuren voor ze "eenvoudige" boeken als Birk en Dagen van gras kunnen waarderen.

Ik vroeg op Twitter en Facebook naar een bron waar ik literaire boeken voor deze leeftijdsgroep zou kunnen vinden. Die was er niet echt, maar door tips ben ik bij Jaap Leest uitgekomen en met toestemming van Jaap Friso heb ik zijn recensies met een 8 of hoger verwerkt op deze pagina's. Ik heb een verdeling gemaakt van 12-16 (Nederlands of vertaald) en Young Adult (alleen Nederlands). 

Je kunt als leraar niet alles lezen, maar je kunt nu wel leerlingen die er in de 4e nog niet aan toe zijn om volwassenenliteratuur te lezen mooie alternatieven bieden.

Bea Ros

Bea heeft eerder lesmateriaal voor BruutTAAL gemaakt naar aanleiding van de boeken die genomineerd waren voor de BruutTAAL Gouden Lijst. Dat beviel zo goed in de klas dat ze vanaf nu iedere maand bij een actueel literair jeugdboek lesmateriaal aanlevert. De laatste nieuwe toevoeging:
Wilma Geldof - Het meisje met de vlechtjes compleet met een lekker lang leesfragment (30 pagina's).

Je vindt het lesmateriaal op de pagina Boekfragmenten (in Prozawerk). Leerlingen vinden de fragmenten door het woord Boekfragmenten in het zoekscherm te typen.
Samen in de klas literatuur lezen helpt je om te werken aan de literaire ontwikkeling van je leerlingen. Groot voordeel: je weet zeker dat ze het fragment gelezen hebben; je was erbij.

LEZEN

In het vakblad voor jeugdliteratuur LEZEN een interview met Ted van Lieshout en mij over leesmotivatie. Het hele tijdschrift kun je hier inkijken, met op pagina 4-6 het interview We moeten alles doen om tieners aan het lezen te krijgen:

Samentrekking

Er stond her en der wel wat informatie over samentrekking op de site, maar op verzoek van Lukas van het Jacob Roelandslyceum in Boxtel heb ik een eigen pagina gemaakt, waardoor een en ander wat meer samenhang vertoont.
Mis je iets op BruutTAAL dan is een vraagje vaak genoeg.

Examens 2018

Zoals je inmiddels gewend bent staan in januari alle examens van het voorgaande jaar in Kwizl. Omdat alle vragen gemetadateerd zijn kun je zinnig, formatief en persoonlijk werken. De examens zijn opgeknipt in handige delen, dit werkt lekker in organisatie van 50 minuten.

Nieuw is een introductiemiddag voor leraren die hun examenvoorbereiding voor het eerst met Kwizl gaan doen. Deze middag vindt plaats op 17 januari in Tilburg. Hij is gratis mits je je aanmeldt. Je kunt zelfs na de introductiemiddag pas beslissen of je het betaalde examenabonnement aangaat.

Tot slot

De beste wensen

Mooi nieuw materiaal

De afgelopen maanden ben ik druk geweest met De Gouden Lijst, pardon, De BruutTAAL Gouden Lijst; BruutTAAL is de hoofdsponsor van deze verkiezing voor het beste jeugdboek. We vinden het belangrijk dat niet alleen de Sleeën en Wallis-De Vriezen in het zonnetje gezet worden. Erna Sassen leverde een mooie winnaar: Er is geen vorm waarin ik pas.
De schrijfwedstrijd die eraan verbonden is (inzenden tot 15 november) laat leerlingen mooie teksten schrijven, de -door uitgevers gratis ter beschikking gestelde- lange leesfragmenten zijn heerlijk om mee te werken in de klas.
En dan zijn daar ook nog die mooie lessuggesties die Bea Ros en Nicky den Boer (ex-Leesplein) bij ieder fragment maakten.
Een cadeautje van BruutTAAL aan iedere leraar Nederlands.

Clasine van Dorst (van Sexy Nederlands) deelde op Facebook haar mooie gecombineerde kunst-poëzieles en met wat minimale aanpassingen kon ie op BruutTAAL.

In Levende Talen Magazine 2018/4 schreef Jacques van den Oever een artikel over het belang van veel schrijven voor de schrijfontwikkeling, Echt schrijven!. Zijn schrijfrecept en de 60 bijbehorende opdrachten mocht ik overnemen en daar ben ik blij mee. Mooi materiaal voor klas 4,5,6 (h)/v, Jacques, bedankt.

En behoorlijk fantastisch: van De Correspondent mogen we hun artikelenbundel Dit was het nieuws niet gebruiken als lesmateriaal. Je vindt hem op de pagina Vragen zijn interessanter dan antwoorden.

Zelf ook nog iets gedaan?

Zeker. Twee nieuwe projecten die raken aan literatuurgeschiedenis en literaire en persoonlijke ontwikkeling. In Verzet maken leerlingen kennis met Multatuli en Van den vos Reynaerde en beluisteren ze actuelere songteksten die wat te zeggen hebben.

In Verhaalstructuur maken leerlingen kennis met Vondel en de klassieke aristotelische verhaalstructuur en gaan ermee aan de slag in actuele films en teksten.
Op de openbare pagina Parodie (alle theorie is altijd openbaar; wachtwoord vergeten mag geen excuus zijn om niet te leren) vinden leerlingen uitleg over dit humoristische fenomeen.

Examens 2018 in Kwizl

De eindexamens leesvaardigheid BK/GT/H/V van het eerste tijdvak van 2018 staan alweer -gemetadateerd- in Kwizl onze digitale, formatieve toptool. Tijdvak 2 staat er uiterlijk in januari in. Dan komt ook weer het proefabonnement voor examenklassen beschikbaar: formatief werken aan een goed examenresultaat, ipv doelloos oefenen. 

Nieuwsgierig naar BruutTAAL?

Werken je leerlingen met een eigen apparaat, dan moet je BruutTAAL bekijken, een betekenisvolle, digitale, formatieve methode Nederlands die werk maakt van het klassenklimaat; niemand wordt leraar Nederlands omdat ie graag met computers werkt.

Op 1 november ben ik op de OMO-ictodag in Tilburg en op 16 en 17 november op Het Schoolvak Nederlands in Brussel. Kom daar eens je licht opsteken.

Welkom terug

Omdat ik 4 dagen per week zelf voor de klas sta, is de zomervakantie een ideale tijd om BruutTAAL weer even helemaal up-to-date te brengen.

Het leerlingenwachtwoord, ze
vinden het op de pagina Leerling.

• Al het materiaal dat in de loop van vorig schooljaar is toegevoegd (waarover je op dit blog hebt kunnen lezen) is verwerkt in de leerlijnen en de jaarplanningen.
• Scholen die het afgelopen jaar zijn begonnen met een proefabonnement (met inlognamen die begonnen met exa) en dit jaar instappen, hebben een eigen inlognaam gekregen waarin de letters exa zijn vervangen door een afkorting van je schoolnaam.
  De wachtwoorden zijn hetzelfde gebleven, om verwarring te voorkomen.
  Iedere contactpersoon (vaak de sectievoorzitter) heeft inmiddels een mail ontvangen met de volledige inloggegevens. Als die nog niet is doorgestuurd, trek je haar (m/v) even aan haar jasje.
• Nieuw poëziemateriaal in Kwizl. Je vindt dit door te filteren op naam: poëzie. Het materiaal stelt vragen over inhoud en vorm en combineert grammatica met betekenis. Dichters spelen wat af met grammatica, heel creatief.
  Effect van deze lessen moet zijn dat leerlingen mooie versjes en gedichten intensief lezen. Samen met alle poëzie die leerlingen tijdens BruutTAALprojecten schrijven, vormt dit een mooi geheel.
  Leuke bijkomstigheid: dichters zeggen vaak niet wat ze bedoelen, maar ze zeggen het wel. Mooie leesvaardigheidstraining. Ook met peer review.
  Voorlopig alleen nog onderbouw. Er volgt meer.
• Formuleren bovenbouw. Inmiddels staan er 9 KbT-oefeningen in Kwizl. Deze teksten van ruim een pagina laten leerlingen zien dat je in taalgebruik soms echt even moet nadenken. Is het alle of allen, gebeurt of gebeurd? KbT staat dan ook voor Keuzes bij Taalgebruik.
  Op de pagina Formuleren vind je een voorstel voor een leerlijn.
• Je applicatiebeheerder kan aan de slag om in Kwizl het nieuwe schooljaar in te richten, 1 augustus is in Kwizl de wisseldatum. De oude resultaten zijn natuurlijk altijd te raadplegen door bovenin het scherm een ander schooljaar te kiezen. Je leerlingen en jij kunnen dus altijd zien wat er vorig jaar gedaan is.
  De handleiding om de nieuwe klassen te importeren vind je HIER.

Reminder: Er is een besloten Facebookgroep BruutTAAL, alleen voor leraren die met de methode werken. Zoek op BruutTAAL en dan op groep.

BruutTAAL steunt Gouden Lijst

Goed lees- en taalonderwijs kan niet zonder goede jeugdboeken. Daarom ondersteunt BruutTAAL het voortbestaan van de Gouden Lijst, de prijs voor het beste jeugdboek voor 12-15 jaar.

Jongeren vanaf 12 jaar lezen steeds minder boeken en vooral onder Nederlandse jongeren neemt het leesplezier af, blijkt uit de internationale PISA-data. Tegelijkertijd weten we uit onderzoek dat fictielezen de lees- en taalvaardigheid en daarmee de gehele schoolloopbaan ten goede komt. Daarom is leesbevordering op middelbare scholen van wezenlijk belang, evenals aandacht voor passend boekenaanbod voor deze leeftijdsgroep. Op dit punt vinden BruutTAAL en de initiatiefnemers van de Gouden Lijst elkaar.  

Gouden Lijst: aandacht voor goede jeugdboeken
In 2009 namen jeugdboekenschrijvers Hans Hagen en Ted van Lieshout het initiatief om een nieuwe literaire prijs in te stellen voor jeugdboeken in de categorie 12-15 jaar. Daarmee vulden ze het gat dat was ontstaan na het wegvallen van de Gouden en Zilveren Zoenen (1997-2008).
De laatste jaren nam de CPNB de prijsuitreiking voor haar rekening, maar de organisatie heeft laten weten dat in 2018 niet meer te doen. De initiatiefnemers van het eerste uur hebben daarom besloten de prijs in elk geval dit jaar weer zelf uit te reiken. ‘Voor schrijvers voor alle leeftijdsgroepen is er een prijs, behalve voor misschien wel de belangrijkste leeftijdsgroep, de levensperiode waarin veel kinderen ophouden met lezen: 12 tot 15 jaar. Wij vinden het belangrijk om naar buiten toe uit te dragen hoe belangrijk leesbevordering is voor deze leeftijdsgroep’, aldus Van Lieshout en Hagen.

BruutTAAL: les in leesplezier
Leesplezier en leesbevordering staan centraal in het fictieonderwijs van BruutTAAL, de door neerlandicus en leraar Michel Pijpers ontwikkelde digitale lesmethode voor het vak Nederlands. ‘Als je het belangrijk vindt dat kinderen lezen, moet je dat belangrijk maken. Dat doe je niet door leerlingen veel leesverslagen te laten maken, maar door van lestijd leestijd te maken. Dan snapt elk kind dat jij vindt dat lezen waarde heeft’, aldus Pijpers.
Om werk te maken van goed fictieonderwijs moeten leraren zicht hebben op het actuele boekenaanbod. Nominaties en literaire prijzen helpen daarbij. Voor Michel Pijpers van BruutTAAL reden om het voortbestaan van de Gouden Lijst te ondersteunen, zodat de prijsuitreiking voor 2018 in elk geval gegarandeerd is. Net als voorgaande jaren worden er twee prijzen toegekend: een aan het beste oorspronkelijk Nederlandse jeugdboek en een aan het beste vertaalde jeugdboek in de leeftijdscategorie 12-15 jaar. Net als in 2009 zullen recensenten titels voordragen voor beide prijzen. De prijsuitreiking zal in september 2018 plaatsvinden.

Na de prijsuitreiking organiseert BruutTAAL een wedstrijd voor scholieren, waarin de genomineerde titels en de winnaar centraal staan. Leraren Nederlands worden hierover in september geïnformeerd.

Over het vervolg van de Gouden Lijst na 2018 zijn de betrokken partijen in gesprek met de CPNB.

YA- en jeugdliteratuurkansen

Bea Ros, onder andere recensent jeugdliteratuur voor Didactief, nieuwsredacteur bij Lezenvoordelijst.nl en redacteur jeugdboeken voor Leesplein.nl, klopte aan. De Koninklijke Bibliotheek doekt Leesplein op (heeeeel jammer), heeft er geen budget meer voor over, en Bea vroeg zich af of ze niks voor/met BruutTAAL kon doen. Graag natuurlijk, deze expertise wil je niet verloren laten gaan.
We hebben een middagje gebrainstormd en denken nu aan trainingen YA- en jeugdboeken, leraren geïnformeerd houden over boeken die de moeite waard zijn, zodat Slee en Wallis-De Vries de klas uit geconcurreerd worden. Ook doorleesadviezen als die van Leesplein, eventueel gekoppeld aan een forum met leerlingen zijn ter sprake gekomen.
Zie jij nog andere mogelijkheden, laat maar komen.

" Neehee, niet vragend maken!"

Een tijdje geleden riep ik op om de vraagmethode om de pv te vinden af te schaffen. In het eerste prachtige weekend van dit jaar namen ruim 200 mensen de moeite om te reageren, naast of in combinatie met ruim 100 likes en dislikes.
Na een dag reageerde ik met Het zit blijkbaar hoog, tijd voor actie, maar daarna reageerde geen uitgever of methodeschrijver met een (wel gevraagde) reactie. Jammer.

Als ik de discussie wat mag samenvatten zijn met name VO-, hbo- en universitaire leraren voor afschaffing. VO-leraren klinken wanhopig:
“Gek word ik ervan.” “Ik probeer dit ook weer iedere keer eruit te rammen.” “Ongeveer het eerste wat ik mijn leerlingen in klas 1 leer is de afkorting BSBS: basisschoolbullshit.”
PO-leraren zijn over het algemeen vrij positief over de vraagmethode. Hun argumentatie: waarom zou je iets afschaffen wat prima werkt, is voor hen volstrekt geldig. Blijkbaar helpt de vraagmethode hun leerlingen om een zin te ontleden.
Wat PO-leraren blijkens de discussie niet beseffen, is hoe keihard hun woorden op de harde schijf van de kinderen gespijkerd zijn (“Dan zeg je toch gewoon dat de zinnen nu complexer zijn en dat die regel niet meer werkt”). Juffen en meesters zijn heilig. De band die jullie met leerlingen opbouwen in een schooljaar, daar kunnen wij alleen van dromen. “Vergeet alles wat je tot nu toe geleerd hebt,” (ook wel BSBS genoemd, las ik) werkt dan ook averechts.
In het VO gebruiken we de persoonsvorm vooral om het te hebben over werkwoordspelling. Tot en met 6 vwo zijn er veel leerlingen die fouten blijven maken, en ook in deze facebookgroep en bij collega’s die geen Nederlands geven -toch allemaal hbo- of universitair opgeleid- blijven deze fouten opduiken, en dat is eigenlijk raar: een volstrekt logisch systeem dat hoogopgeleiden niet onder de knie krijgen.
In “Emil worstelt met de werkwoordspelling” (Levende Talen Magazine 2015, nummer 4) zegt Jeroen Steenbakkers terecht dat het misschien lijkt dat veel leerlingen in groep 8 hun werkwoorden correct spellen, maar dit is slechts schijn: in enkelvoudige zinnen die het voltooid deelwoord altijd als laatste werkwoord hebben lijkt het alleen maar oké. Er is geen begrip, alleen maar een onomstotelijke waarheid: elke zin heeft één persoonsvorm en die vind je door de zin vragend te maken. Later leren ze over samengestelde zinnen, maar de grote meerderheid krijgt het niet voor elkaar om die nieuwe kennis te combineren met De Waarheid.
Lerarenopleiders basisonderwijs doen hun best, “maar in de lesmethode op hun stageschool zien ze toch weer die vraagzin...” en “een deel is helaas behoorlijk conservatief en wil het liefst precies hetzelfde als wat ze tijdens hun eigen schooltijd hebben geleerd :( “

Ik hoop dat leraren basisonderwijs nu begrijpen waarom die vraagmethode echt weg moet: je zet je leerlingen enorm op achterstand. De meesten krijgen het namelijk niet voor elkaar om De Waarheid aan te passen aan nieuwe kennis en zo blijft die vraagmethode in de weg zitten. De vraagmethode mag ook niet één van de methodes zijn; het is namelijk de makkelijkste en leerlingen blijven die dan gebruiken. De tijdproef is misschien wat moeilijker in het begin. Maar als je een zin niet van tijd kunt veranderen, is het wat voorbarig om te gaan ontleden.

Uitgevers en vakdidactici, PO en VO, zullen we eens een bijeenkomst prikken om dit probleem de wereld uit te helpen (om te beginnen uit Nederland)? Reageer dan hieronder even. Misschien wil HSN 2018 wel een sessie inruimen, daar zijn we toch allemaal. Misschien voelt SLO zich geroepen? Een gezamenlijk overleg zou een gezamenlijke afschaffing van de vraagmethode in de nieuwe drukken kunnen bewerkstelligen. Ik zou het mooi vinden.

Nieuw toegevoegd

• Nou ja, nieuw... Voor de liefhebbers wat ideeën om in de klas te werken met spreekwoorden en uitdrukkingen. Ik heb lang getwijfeld of ik er iets aan zou doen, maar een beetje gevoel voor figuurlijk taalgebruik kan geen kwaad. Of jij er iets mee wil doen, bepaal je zelf. Brugklas, lijkt me.
• De persoonlijke leeservaring is een leerlingenpagina waar ze snel (in 10 hapklare stappen) een boekverslag maken dat persoonlijk is en dat hen (eventueel twee jaar later nog) helpt hun eindgesprek/-presentatie voor te bereiden.
  Sluit enigszins aan bij de essay-opdracht De jongen op de berg die lln in klas 3 doen.
• In Kwizl zijn nu ook de B/K-examens verwerkt. Op verzoek. Je kunt nu in klas 2H/V en 3M leerlingen hier al mee monitoren en inzicht verschaffen. Leerlingen vinden het leuk om deze oefeningen te doen is mijn ervaring.
• Peer review, de nieuwe toevoeging bij Kwizl, daar ben ik zeer enthousiast over. Oefenmateriaal krijgt zo extra -vrij dwingende- leermomenten:
  1. Lln maken de oefening en denken na
  2. Lln kijken met antwoordmodel werk van een collega na
  3. Lln geven elkaar feedback (en moeten dus beschrijven wat er nog geleerd moet worden)
  4. Lln bespreken met elkaar de resultaten.
  Punt 3 moet je je leerlingen echt aanleren: hoe geef je feedback waar iemand wat aan heeft (Niet: je bent een hoofdletter vergeten, maar: Namen krijgen hoofdletters).
• Zo ben ik nu bezig met poëziemateriaal in Kwizl. Je vindt dit door te filteren op naam: poëzie.
  Het materiaal stelt vragen over inhoud en vorm en combineert grammatica met betekenis. Dichters spelen wat af met grammatica, heel creatief.
  Effect van deze lessen moet zijn dat leerlingen mooie versjes en gedichten intensief lezen. Samen met alle poëzie die leerlingen tijdens BruutTAALprojecten schrijven, vormt dit een mooi geheel.
  Leuke bijkomstigheid: dichters zeggen vaak niet wat ze bedoelen, maar ze zeggen het wel. Mooie leesvaardigheidstraining. Ook met peer review.
• Op de pagina Memorabiliae een beknopt historisch overzicht van BruutTAALs ontwikkeling.

Onlangs toegevoegd

• Het navigatieblok EXAMENVOORBEREIDING is weer verschenen op diverse pagina's. Zo bestuderen leerlingen gemakkelijk de examenstof. Eventueel drukken ze op de printknop van pagina's die ze graag op papier bestuderen.
• Voor scholen die starten met BruutTAAL is de pagina STARTEN MET BRUUTTAAL toegevoegd.
• Op de pagina SCHRIJFOPDRACHTEN BOVENBOUW vind je actuele, polemische filmpjes met betekenisvolle schrijfopdrachten, betoog en beschouwing.
• De jongen op de berg leert leerlingen (klas V2/3, H3/4, M4) de tweede laag van een boek ontdekken. Mondt uit in het schrijven van een persoonlijk essay.
• Het project TAALVERANDERING laat leerlingen middenbouw een taalonderzoek doen naar barbarismen. Welke zinnen vind jij oké en is de generatie boven jou het met je eens?
• De TAALKRANT laat leerlingen onderbouw een eigen taalkundekrant maken en opmaken (met papier en schaar)

En ook alle (her)examens leesvaardigheid MHV van 2017 zijn inmiddels beschikbaar in KWIZL. 

O dennenboom

Als we niet opletten zijn we binnenkort een woord kwijt in het Nederlands en weet niemand waar het gebleven is. “Hè? Daar hadden we toch een woord voor, voor dat verbaasde schrikje, dat lieve troostje, voor dat besmuikte lachje?”

Als je dan maar niet zegt dat ik je niet gewaarschuwd heb. Vanaf nu is het een keuze als je de verkeerde spelling plakt op het kortste Nederlandse woord O. Woordsoort: tussenwerpsel en echt in veel situaties te gebruiken, getuige het lemma uit de witte Van Dale hiernaast. Kijk nog even goed hoe je dit woord spelt: O of o, maar dan houdt het wel op.

Hypercorrigerende puristen (die van de haarziekte en het henvirus) in dit geval eensgezind optrekkend met anglofiele barbaristen (die van Ik zie je en Hier mist een woord) plakken er nu graag een h achter: oh, die ik graag met een verbaasd schrikje beantwoord: “Oh”.

Van de commerciëlen weten we dat ze sowieso geen normen hanteren met programma’s als Oh oh Cherso, Oh oh Tirol en Oh Oh Daar gaan we weer, maar ook Oh wat een jaar (van de Linda die graag corrigeert) vliegt uit de bocht. Zelfs de NPOh met Oh mijn god (Klokhuis over religie) weet niet meer dat er een Nederlands woord O bestaat.
Nu in de schrijvende pers de oh waar o bedoeld wordt oprukt, wordt het tijd voor dit kerststukje. Jammer.

Vooral jammer voor oh. Straks ontbreekt er een woord en dat woord gaan we echt missen. Besmuikt, verbaasd, troostend, prachtig complexe gevoelens die het verdienen hun eigen woord te houden.

HSN 2017 Zwolle: Onderwijs-ICT, Spielerei vorbei

--> Hieronder lees je het artikel dat ik schreef voor HSN31. Op 24-11 gaf ik de bijbehorende workshop. Je neemt hier een proefabonnement op KWIZL. Wil je ook het gemak van:

• alle examens van de afgelopen jaren, gemetadateerd en geautomatiseerd;
• eigen toetsen invoegen met de metadata van BruutTAAL;
• toetsen uit WINtoets en Quayn gewoon meenemen;
• een digitale omgeving die gewoon werkt;
• meer dan 5000 items, verdeeld over alle VO-niveaus (1F-4F);
• een moderne formatieve bewezen effectieve methode Nederlands,

neem dan een proefabonnement op BruutTAAL.

Onderwijs-ICT: Spielerei Vorbei

Toen begin jaren 80 de computer het onderwijs binnenkwam had ik daar hoge verwachtingen van. Ik zou zeeën van tijd overhouden en leren zou een stuk aantrekkelijker worden.

De afgelopen jaren heeft ict in scholen verschillende uitwerkingen gekregen:

• We administreren digitaal. Het klassenboek (toen nog klasseboek) en de papieren agenda zijn (zo goed als) verdwenen. Het kost allemaal meer tijd, maar heeft de voordelen van overzicht, bewaren en inzicht.
• Er zijn massa’s leerprogramma’s met geprogrammeerde instructie. Gepersonaliseerd, dat wel. Dodelijk voor gebruik een klas, wat mij betreft. Ik ben niet leraar geworden om tegen ruggen van leerlingen aan te kijken.
• Programma’s als WINtoets namen je dom nakijkwerk uit handen: toetsing automatiseren, het nakijkwerk deed de computer. Nadeel: het was wel erg veel werk om een mooi toetsje in te voeren.
  Metadatering gaf inzicht, alleen was dat zo bewerkelijk en leraar- en leerlingonvriendelijk dat niemand daar echt mee werkte. De webversie Quayn maakt allemaal het niet makkelijker en is daarnaast bijzonder instabiel.

• De laatste jaren zie je veel soepel werkende webgadgets als Kahoot en Socrative die worden gepresenteerd als motivatieverhogend. Het competitie-element werkt inderdaad prima. De programma’s worden vaak formatief genoemd. Als je informatie achteraf verzamelt en bewaart en er consequenties aan verbindt, kán dat inderdaad wel.
  Nadeel 1: ik geloof niet in spielerei; onderwijs moet in zichzelf zo zinvol zijn dat het geen suikerlaagje nodig heeft.
  Nadeel 2: vervuiling. Leerlingen loggen in als leraar, er doen leerlingen mee aan de quiz die niet in je klas zitten.
  Nadeel 3: wie verzamelt, verwerkt en stelt zijn onderwijs bij op basis van deze spelletjes?

Nu ik zo die hele invoering van automatisering in het onderwijs heb ondergaan, vond ik dat nog niet het rendement behaald is dat beloofd werd in 1980.

Twee jaar geleden nam ik met een programmeur de uitdaging aan om een webtool te maken die uit bovenstaande toepassingen de kwaliteiten haalde en ze zou combineren tot een krachtig instrument.

• Uit de administratiesoftware: overzicht, bewaren en inzicht
• Uit de geprogrammeerde instructie: persoonlijk
• Uit toetsprogramma’s: dom nakijkwerk uitbannen en metadatering
• Uit de webgadgets: gebruiksgemak en competitie met je klasgenoten en met jezelf

Daarnaast is de tijd rijp voor onderwijs waarbij leerlingen en leraren eigenaarschap ervaren: de leerlingen voor hun leren, de leraren voor hun onderwijs.

Het gereedschap heeft de naam KWIZL gekregen en is te vinden op kwizl.eu. Een beta-versie werd in het schooljaar 2016-2017 getest op een VO-school, in 2017-2018 werken 7 scholen met de eerste sterk verbeterde versie en de verwachting is dat KWIZL de komende jaren steeds completer wordt.

Nederlands

Het schoolvak Nederlands heeft een slechte naam: je leert er niks nieuws, je kunt toch al Nederlands, iedereen begrijpt me dan is het toch goed, je haalt nooit een 10 ook niet voor je examen, het is niet echt te leren, kortom een vaag vak.
De computer kan ons helpen om leerlingen inzicht te geven in leer- en ontwikkelmogelijkheden. Waar het ondoenlijk is om handmatig die informatie uit werk van iedere leerling te destilleren en daarop een individueel leerplan af te stemmen, komt hier het voordeel van de computer.

Iedere vraag kun je metadateren: je geeft (onzichtbaar voor leerlingen) informatie mee over de inhoud, de vaardigheid die leerlingen moeten beheersen om deze opdracht tot een goed einde te brengen. Zo zie je aan de voorbeelden hiernaast dat een leerling problemen heeft met werkwoordspelling, maar dat die problemen verschillende oorzaken kunnen hebben. Met de ene leerling ga je nog eens zitten om te laten zien dat een spelling nog niet per se een bepaalde vorm moet zijn (loven kan pv én infinitief zijn), de ander laat je nog eens de SpelSpiekerfilm bekijken om echt te doorgronden wat nou bedoeld wordt met die opmerking over de gebiedende wijs en een derde moet leren hoe je vaststelt wat het onderwerp bij deze persoonsvorm is. Die informatie haal je natuurlijk niet uit 1 toets. En daar komt de kracht van de computer om de hoek kijken. Een programma dat al je resultaten opslaat en je fouten categoriseert én deze resultaten voor jou inzichtelijk maakt, daar wordt het leren zinvol. Omdat je met je leerlingen je doelstellingen deelt, krijgen zij ook heel duidelijk het idee dat ze ieder jaar nieuwe kennis opdoen en steeds dieper het vak in duiken.

De leraar

Dit formatieve karakter is voor de leraar goud waard. Toetsing is een middel om te kijken of je onderwijs geslaagd is. Scoort een klas slecht, dan is je onderwijs slecht. Scoort een individuele leerling slecht dan bereik je hem onvoldoende. In beide gevallen wordt van jou actie verwacht.

Na bijvoorbeeld een digitale leesvaardigheidoefening zie je in KWIZL in een oogopslag welke vragen klassikale behandeling behoeven en wanneer het handiger is om even een klein clubje leerlingen apart te nemen.
In hun eigen dashboard zien leerlingen waar zij leermogelijkheden hebben:

Nog meer formatief

Toetsen om inzicht te krijgen, dat kun je ook zo inzetten dat het jou tijd bespaart en je leerlingen meer leermomenten geeft.

Na een toets met open vragen (leesvaardigheid bijvoorbeeld) laat je leerlingen elkaars werk beoordelen. Zij bepalen met behulp van antwoordmodel en norm hoe een medeleerling scoort. Dat brengt een gesprek op gang over de inhoud. Leerlingen kunnen daarbij aangeven of ze zeker zijn van hun zaak.

De leraar krijgt zo weer meer inzicht:

•               Een nakijker die vaak twijfelt, is zelf onzeker over de stof, of gewoon onzeker.

•               Een beoordeelde die vaak zijn nakijker onterecht niet gelooft heeft waarschijnlijk een eigenwijsheidprobleem.

Natuurlijk kan een leraar altijd een leerlingnakijker overrulen.

Metadata

Voor het vak Nederlands heb ik een indeling gemaakt die in terminologie aansluit bij de Meijerink-indeling (1F-4F) en de vertaling daarvan door SLO en APS.

De hoofdcategorieën zijn Lezen, Schrijven, Spreken-luisteren, Taalkunde en Literaire ontwikkeling. Die categorieën worden steeds verder uitgesplitst, als voorbeeld Schrijven:

 

Door iedere toets/oefening ook nog een niveau mee te geven volgens deze indeling:

Niveau 1     1F basisschool, klas 1 vmbo

Niveau 2     brugklas h/v, 2/3 vmbo, 2 havo

Niveau 3     2F, 2 vwo, 3 havo, 4 vmbo, mbo niveau 2/3

Niveau 4     3F, 3/4 vwo, 4/5 havo, mbo niveau 4

Niveau 5     4F, 5,6 vwo, hbo, wo

krijgen leraar en leerling een duidelijk inzicht in de ontwikkelmogelijkheden. Leerlingen zien dat ze –heel mooi- een score van 80% halen, maar wel in klas 2, op niveau 2; er komen nog 3 niveaus.

In het leerlingendashboard ziet de leerling (ook zichtbaar voor de leraar) op welk niveau hij werkt en welke scores hij behaalt voor de diverse vaardigheden. Hij kan dan doorklikken (Schrijven -> Taalgebruik -> Formuleren) en ziet dan waar in zijn geval de leerwinst te halen is.

Bij leesvaardigheid is ook de vraagsoort benoemd, waardoor je kunt zien of deze leerling slecht meerkeuzevragen kan beantwoorden maar de open vragen altijd goed beantwoordt.

We zijn nu bezig met versie 2.0 waarin het mogelijk wordt om ook schrijfopdrachten te beoordelen met dezelfde metadata, waardoor het geheel nog informatiever wordt en de leerling ook ervaart dat de diverse onderdelen van het vak uiteindelijk weer een geheel vormen.

Michel Pijpers, BruutTAAL

KWIZL is te vinden op https://kwizl.eu