Na een dag reageerde ik met Het zit blijkbaar hoog, tijd voor actie, maar daarna reageerde geen uitgever of methodeschrijver met een (wel gevraagde) reactie. Jammer.
Als ik de discussie wat mag samenvatten zijn met name VO-, hbo- en universitaire leraren voor afschaffing. VO-leraren klinken wanhopig:
“Gek word ik ervan.” “Ik probeer dit ook weer iedere keer eruit te rammen.” “Ongeveer het eerste wat ik mijn leerlingen in klas 1 leer is de afkorting BSBS: basisschoolbullshit.”
PO-leraren zijn over het algemeen vrij positief over de vraagmethode. Hun argumentatie: waarom zou je iets afschaffen wat prima werkt, is voor hen volstrekt geldig. Blijkbaar helpt de vraagmethode hun leerlingen om een zin te ontleden.Wat PO-leraren blijkens de discussie niet beseffen, is hoe keihard hun woorden op de harde schijf van de kinderen gespijkerd zijn (“Dan zeg je toch gewoon dat de zinnen nu complexer zijn en dat die regel niet meer werkt”). Juffen en meesters zijn heilig. De band die jullie met leerlingen opbouwen in een schooljaar, daar kunnen wij alleen van dromen. “Vergeet alles wat je tot nu toe geleerd hebt,” (ook wel BSBS genoemd, las ik) werkt dan ook averechts.
In het VO gebruiken we de persoonsvorm vooral om het te hebben over werkwoordspelling. Tot en met 6 vwo zijn er veel leerlingen die fouten blijven maken, en ook in deze facebookgroep en bij collega’s die geen Nederlands geven -toch allemaal hbo- of universitair opgeleid- blijven deze fouten opduiken, en dat is eigenlijk raar: een volstrekt logisch systeem dat hoogopgeleiden niet onder de knie krijgen.
In “Emil worstelt met de werkwoordspelling” (Levende Talen Magazine 2015, nummer 4) zegt Jeroen Steenbakkers terecht dat het misschien lijkt dat veel leerlingen in groep 8 hun werkwoorden correct spellen, maar dit is slechts schijn: in enkelvoudige zinnen die het voltooid deelwoord altijd als laatste werkwoord hebben lijkt het alleen maar oké. Er is geen begrip, alleen maar een onomstotelijke waarheid: elke zin heeft één persoonsvorm en die vind je door de zin vragend te maken. Later leren ze over samengestelde zinnen, maar de grote meerderheid krijgt het niet voor elkaar om die nieuwe kennis te combineren met De Waarheid.
Lerarenopleiders basisonderwijs doen hun best, “maar in de lesmethode op hun stageschool zien ze toch weer die vraagzin...” en “een deel is helaas behoorlijk conservatief en wil het liefst precies hetzelfde als wat ze tijdens hun eigen schooltijd hebben geleerd :( “
Ik hoop dat leraren basisonderwijs nu begrijpen waarom die vraagmethode echt weg moet: je zet je leerlingen enorm op achterstand. De meesten krijgen het namelijk niet voor elkaar om De Waarheid aan te passen aan nieuwe kennis en zo blijft die vraagmethode in de weg zitten. De vraagmethode mag ook niet één van de methodes zijn; het is namelijk de makkelijkste en leerlingen blijven die dan gebruiken. De tijdproef is misschien wat moeilijker in het begin. Maar als je een zin niet van tijd kunt veranderen, is het wat voorbarig om te gaan ontleden.
Uitgevers en vakdidactici, PO en VO, zullen we eens een bijeenkomst prikken om dit probleem de wereld uit te helpen (om te beginnen uit Nederland)? Reageer dan hieronder even. Misschien wil HSN 2018 wel een sessie inruimen, daar zijn we toch allemaal. Misschien voelt SLO zich geroepen? Een gezamenlijk overleg zou een gezamenlijke afschaffing van de vraagmethode in de nieuwe drukken kunnen bewerkstelligen. Ik zou het mooi vinden.
